 |
| Φωτογραφία Παύλος Φυσάκης |
της Λίζης Πιστολά
Τον Παύλο Φυσάκη τον γνώρισα φωτογραφικά το 2011 μέσα από το Land Ends στο Μουσείο Μπενάκη. Τον χειμώνα που μας πέρασε είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το σεμινάριο του σχετικά με το φωτογραφικό θέμα και την προσωπική ματιά του κάθε φωτογράφου το οποίο είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον. Σκέφτηκα λοιπόν να του ζητήσω να μοιραστεί με τους αναγνώστες του Light of Spirit την άποψη του για τη σημασία του θέματος στη φωτογραφία και τις προσωπικές του εμπειρίες σχετικά με αυτό.
Θα ήθελα να πάμε λίγο πίσω στην πρώτη σου επαφή με τη φωτογραφία και να μας μιλήσεις γι΄αυτό.
Η πρώτη μου επαφή με τη φωτογραφία ήταν το 1981, όταν ο νονός μου χάρισε μια φωτογραφική μηχανή Kodak Instamatic. Μόλις είχε γίνει ο μεγάλος σεισμός στην Αθήνα και θυμάμαι είχα δύο φιλμάκια και βγήκα να φωτογραφήσω, να καλύψω δημοσιογραφικά το γεγονός. Η διαδικασία με ενθουσίασε. Εκεί μαγνητίστηκα από τη φωτογραφία. Ένιωσα τη μαγεία της . Μετά από χρόνια είδα ότι τα καρέ αυτής της πρώτης απόπειρας είχαν φωτογραφικό ενδιαφέρον.
Πότε συνειδητοποιείς ότι η φωτογραφία θα έχει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή σου ;
Το 1989 έχω ξεκινήσει ήδη να ασχολούμαι με τη φωτογραφία και δουλεύω ως βοηθός φωτογράφου στα έντυπα της εποχής (Πάνθεον, TV Ζάπινγκ κα.) Όταν όμως ξεκινώ το πρώτο μου θέμα το 1995, τους Εργάτες στη Χαλυβουργική είναι που αντιλαμβάνομαι πόσο πολύ μου αρέσει να το κάνω αυτό και όσο προχωρώ βγαίνουν στην επιφάνεια όλα όσα είχα μέσα μου σχετικά με τη φωτογραφία. Τότε είναι που συνειδητοποιώ πια ότι η φωτογραφία θα έχει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μου.
Τι πιστεύεις ότι προσφέρει σε έναν φωτογράφο η ενασχόληση του με ένα συγκεκριμένο θέμα ;
Καταρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι είναι φωτογραφικό θέμα; Αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Πολλοί συνάδερφοι μου είναι αντίθετοι με το να υπάρχει θέμα. Μην ξεχνάμε όμως ότι μπορεί κάτι να είναι πολύ γενικό, να φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι δεν είναι θέμα αλλά να είναι. Γιατί και μόνο που το δουλεύεις στο μυαλό σου και σκέφτεσαι πως θα μιλήσεις γι΄αυτό και τι θα δείξεις , αρχίζεις και φωτογραφίζεις. Και η διαδικασία είναι πολύ απελευθερωτική, σε βοηθά πολύ σαν φωτογράφο να εκφραστείς και να δημιουργήσεις τη δική σου φωτογραφική πραγματικότητα. Εμένα πάντα με απασχολούσε κάτι. Με γοητεύουν τα πράγματα που κρύβουν μια ιστορία, και που καλούμαι να την ανακαλύψω και να τη φωτογραφίσω.
Πώς κάποιος επιλέγει το φωτογραφικό θέμα με το οποίο θα ασχοληθεί και ποιος πρέπει να είναι ο στόχος του ;
Ο φωτογράφος επιλέγει με τι θα ασχοληθεί, και αυτό που κάνει θα πρέπει να τον αφορά. Το θέμα που θα φωτογραφίσει πρέπει να κουβαλάει τη δική του αλήθεια. Από την άλλη κάποιες φορές βρίσκει ενδιαφέρον σε κομμάτια που μπορεί να μην έχουν κάποια προφανή σύνδεση με τον ίδιο. Πάντα όμως πίσω από κάθε επιλογή πρέπει να υπάρχει ένα γιατί; Γιατί φωτογραφίζω αυτό το θέμα; Και μετά ακολουθεί το πως. Πως προσεγγίζω το θέμα μου; Και στην δική μου πορεία μέχρι σήμερα κάποια θέματα τα είχα σκεφτεί και με αφορούσαν άμεσα και κάποια άλλα προέκυψαν συχνά και μέσα από την παρατήρηση. Μου αρέσει πολύ να παρατηρώ.
Πιστεύεις ότι το θέμα που επιλέγει κάποιος να φωτογραφήσει έχει προεκτάσεις στον ψυχισμό του ;
Όπως είπα τα θέματα που φωτογραφίζει κάποιος πρέπει να τον αφορούν. Βαθύτερα ζητήματα αποκαλύπτονται συχνά μέσα από το ίδιο το θέμα και όσο το δουλεύεις. Μέσα από τις “Κούκλες” για παράδειγμα, που φωτογράφιζα για ένα χρόνο ένα συγκεκριμένο καμπαρέ στη Συγγρού, τα πρόσωπα και τον χώρο, προέκυψαν θέματα που δεν τα ήξερα ούτε κι εγώ ο ίδιος. Ζητήματα που αφορούν το πώς είσαι τελικά, το πώς φαίνεσαι, και φυσικά η έννοια της ταυτότητας που με απασχολούσε και πιο πριν και με κυνηγά συνέχεια με αποκορύφωμα το LAND ENDS. Εκεί με απασχόλησε πολύ η έννοια των ορίων και πως τα αντιλαμβάνεται και πως τα χειρίζεται κάποιος. Αν βρεθείς μπροστά από ένα γκρεμό θα κοιτάξεις το απέραντο ή θα κοιτάξει προς τα πίσω ;
Πως ξεκίνησε η συνεργασία με τη Focus;
Τη Focus την τελείωσα ο ίδιος το 1996 και ανέκαθεν είχα πολύ καλές σχέσεις με τον κ.Τάκη Ζερδεβά. Για πολλά χρόνια δίδασκα και συνεχίζω να διδάσκω φωτογραφία στη μονάδα απεξάρτησης 18 Άνω του Ψ.Ν.Α. και είμαι πολύ ευαισθητοποιημένος με το συγκεκριμένο θέμα. Τελειώνοντας τη σχολή άρχισα να δουλεύω σε περιοδικά full time, και να έχω παράλληλα και τα δικά μου φωτογραφικά project. Οπότε έμενε πολύ λίγος χρόνος για κάτι άλλο. Μόλις αισθάνθηκα την ανάγκη να αποτραβηχτώ από τα έντυπα ξεκίνησα να έχω τμήμα στη σχολή Focus, το 2010.
Πως προέκυψε η ιδέα για το σεμινάριο PERSONAL VISION και σε ποιους απευθύνεται ;
Το σεμινάριο PERSONAL VISION ήταν δική μου ιδέα και θα γίνει για δεύτερη χρονιά φέτος, ξεκινάμε τον Γενάρη. Προέκυψε από την ανάγκη που έχω να κοιτάω φωτογραφίες των παιδιών, τις δουλειές των άλλων, κάτι που το κάνω συνέχεια και με τους φίλους μου, και ένιωσα ότι υπάρχει ένα κενό στα σεμινάρια. Οραματίστηκα ένα σεμινάριο που να έχει να κάνει με την ουσία, να παρακολουθώ εγώ ο ίδιος στενά το χτίσιμο της δουλειάς και τον τρόπο που εξελίσσεται το κάθε παιδί. Δουλεύουμε σαν ομάδα, κάποια φορά ασχολούμαστε με τη δουλειά του ενός περισσότερο, κάποια άλλη φορά είναι σημαντικός κάποιος άλλος από εμάς. Το PERSONAL VISION τελικά βασίζεται στην ομαδική δουλειά θα λέγαμε.
Θεωρώ ότι είναι μια διέξοδος σε παιδιά που ξέρουν φωτογραφία και έχουν κλειστεί σε μια φωτογραφική μοναξιά . Και αυτό εγκλωβίζει τον φωτογράφο στον δικό του κόσμο. Η φωτογραφία είναι ένα πάρε- δώσε. Πιστεύω πολύ στην δυναμική της ομάδας που μας βγάζει από την αδράνεια. Στόχος μας στο συγκεκριμένο σεμινάριο είναι να μάθουμε να ολοκληρώνουμε τα πράγματα, να δουλέψουμε σε ένα θέμα ο καθένας και αυτό να γίνει μια ομαδική έκθεση και ένα βιβλίο. Κάτι άλλο που θα ήθελα να αναφέρω είναι πως δεν είναι κάτι που κάνεις μια φορά και τελείωσε. Το ζητούμενο είναι πως οι ομάδες που δημιουργήθηκαν θα συνεχίσουν να επικοινωνούν φωτογραφικά και όχι μόνο και στο μέλλον.
Και η παρουσίαση στο ATHENS HOUSE OF PHOTOGRAPHY πως πρόεκυψε;
Θέλαμε από καιρό να κάνουμε κάτι με τον Ιάσωνα Δήμου και σκεφτήκαμε την παρουσίαση της δουλειάς μου γιατί είναι κάτι διαδραστικό . Έχει πολύ ενδιαφέρον για μένα η παρουσίαση γιατί ενώ το περιεχόμενο συνήθως είναι ίδιο, κάθε φορά αλλάζει η τελική της μορφή. Οι ερωτήσεις που γίνονται από τον κόσμο της δίνουν μια άλλη δυναμική, την κατευθύνουν και τελικά προκύπτουν άλλα θέματα από αυτά που έχω συνήθως σκεφτεί να μοιραστώ.
Κλείνοντας θα ήθελα να μας πεις ποιο απ’ όλα τα θέματα με τα οποία έχεις ασχοληθεί μέχρι σήμερα ήταν το πιο καθοριστικό στη φωτογραφική σου αναζήτηση;
Το κάθε θέμα την δεδομένη στιγμή που το έκανα ενεργοποίησε διαφορετικά ζητήματα μέσα μου. Για παράδειγμα το θέμα με τους εργάτες ήταν η πρώτη μου επαφή με τη Documentary φωτογραφία, και μου αποκάλυψε πόσο πολύ μου άρεσε αυτό. Στις «Κούκλες» βρέθηκα μπροστά σε εκπλήξεις. Ενώ ήμουν πιο έμπειρος φωτογραφικά, ήξερα που να πατήσω, το θέμα πήρε αρκετή δημοσιότητα και έπρεπε να το ξεπεράσω. Θεωρώ ότι το LAND ENDS ήταν από τα πιο σημαντικά θέματα για μένα. Το 2006 που το ξεκίνησα, είχε αρχίσει να κλείνει και ο κύκλος με τα περιοδικά . Το LAND ENDS με έβγαλε από μια δίνη με ανολοκλήρωτες δουλειές που έκανα για αρκετό καιρό, όπου δεν έβγαιναν παρά μόνο μεμονωμένες εικόνες. Στην αισθητική και το περιεχόμενο των εικόνων του που είναι και η ουσία, φάνηκε πόσα είχα πάρει από τις δουλειές που δεν είχα ολοκληρώσει. Τελικά ήταν καθοριστικό project και πολύ φιλόδοξο. Ήθελε πολύ χρόνο, ταξίδια, είχα μελετήσει πολύ καλά τα μέρη πριν τα επισκεφτώ, γνώρισα κόσμο, μπήκα στα σπίτια τους. Η φωτογραφική μηχανή φυσικά με βοήθησε σε αυτό. Θεωρώ ότι είναι διαβατήριο. Ένα επιπλέον χαμόγελο.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω προσωπικά τον Πάυλο Φυσάκη για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα και να υπενθυμίσω οτι το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013 θα παρουσιάσει τη δουλειά του στο Athens House of Photography.
Σύντομο Βιογραφικό
O Παύλος Φυσάκης φωτογραφίζει για θέατρα και περιοδικά, όπως το “Κ” της Καθημερινής και το “ΈΨΙΛΟΝ” της Ελευθεροτυπίας. Έχει εργαστεί ως Photo editor του περιοδικού "ΕΨΙΛΟΝ". Διδάσκει φωτογραφία στη μονάδα απεξάρτησης 18Ανω του Ψ.Ν.Α. και στη σχολή Focus.
Έχει πάρει μέρος σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Biennale Nice 1997, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Πολιτιστική Ολυμπιάδα, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, 2η Biennale Θεσσαλονίκης, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Gallery Α.Αντωνοπούλου, Festival Circulations Fetart Paris, Μουσείο Μπενάκη, Apollonia Art-Exchange Strasbourg ).
Iδρυτικό μέλος τις κολεκτίβας KOLEKTIV8.
Έχει εκδώσει το βιβλίο “Land Ends” με φωτογραφίες από τα άκρα της Ευρώπης. Το βιβλίο βραβεύτηκε ως το καλύτερο ελληνικό φωτογραφικό βιβλίο για το 2010.
