Φωτογραφικές σκέψεις με αφορμή μια ταινία

Φωτογραφία Αθηνά Καρόκη

της Αθηνάς Καρόκη

Η ενασχόληση με τη φωτογραφία ακόμα και αν δεν έχουμε τη φωτογραφική μηχανή στο χέρι, δε σταματά ποτέ. Το μυαλό μας ακούσια φωτογραφίζει συνεχώς τον κόσμο γύρω του και  ο εγκέφαλός μας τοποθετεί πολλές καταστάσεις που η λογική επεξεργάζεται, σε φωτογραφικά πλαίσια. Αυτό μου συνέβει και κατά τη διάρκεια της ταινίας Dream of Light του σκηνοθέτη Victor Erice.
Μια ταινία που πραγματεύεται τη προσπάθεια του ισπανού ρεαλιστή ζωγράφου Antonio Lopez να αιχμαλωτίσει το φθινοπωρινό φως που πέφτει πάνω σε μια κυδωνιά, ένα δέντρο που αγαπά πολύ, και βρίσκεται στην αυλή του σπιτιού του . Ο ζωγράφος  αποζητά κάθε χρόνο τέτοια εποχή να είναι δίπλα σε αυτό το δένδρο διότι τον γεμίζει μεγάλη χαρά η επαφή μαζί του ακόμα και αν δεν έχει καταφέρει ποτέ να ολοκληρώσει τον πίνακα καθώς ο ήλιος και οι καιρικές συνθήκες αλλάζουν από την μια στιγμή στην άλλη και τον δυσκολεύουν.

Το ίδιο συμβαίνει και στον φωτογράφο, ο οποίος συνδυάζοντας την αγάπη του για την φύση και την ομορφιά της, επιλέγει την καλύτερη ώρα της ημέρας για να πάρει το κατάλληλο φως και να αποτυπώσει την καλλιτεχνική του ματιά.Το αποτέλεσμα δεν είναι εγγυημένο και χρειάζεται προσπάθεια και επιμονή για να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο. Ακόμα όμως και αν δεν το φτάσει θα έχει ήδη διδαχτεί την υπομονή που απαιτεί η τέχνη και θα έχει κάνει ένα ακόμα βήμα προς την φωτογραφική του εξέλιξη.
Η τεχνική του ζωγράφου εκφράζεται ακόμα και μέσα από τον τρόπο τελειοποίησης του πίνακά του. Τον βλέπουμε να χρησιμοποιεί έναν καθρέπτη και να προσθέτει τις τελευταίες πινελιές κοιτάζοντας το είδωλο του δένδρου και όχι απευθείας το δένδρο. Έρχονται στο μυαλό τα λόγια του Garry Winogrand που έλεγε ότι "φωτογραφίζω για να δω πώς φαίνεται ο κόσμος φωτογραφημένος".

O Lopez περνάει αρκετό χρόνο με έναν ζωγράφο και συχνό επισκέπτη με τον οποίο συζητά περί τέχνης,όπως για τους πίνακες του Michelangelo που και οι δυο θαυμάζουν αλλά και ανακαλώντας περιστατικά από τα φοιτητικά τους χρόνια στη σχολή Καλών Τεχνών που φοίτησαν. Επιπλέον,  οι δυο καλλιτέχνες  ανταλλάσουν συμβουλές που βοηθούν αμφότερους στη τέχνη  τους.
Όπως συμβαίνει και στους φωτογράφους,  που αποζητούν τη συντροφιά ομοτέχνων τους και οδηγούνται σε ατέλειωτες συζητήσεις τεχνικής αλλά και καλλιτεχνικής φύσεως.

Μεγάλο μέρος της ταινίας διαδραματίζεται στην αυλή του σπιτιού του ζωγράφου, το μέρος όπου εργάζεται, και ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα μαγικό, σχεδόν σιωπηλό σκηνικό.Η φωτογραφία της ταινίας θυμίζει τον μεγάλο σκηνοθέτη Tarkovsky. Είναι ποιητική χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα την κινηματογραφική εικόνα με απλό τρόπο. Η μικρή κυδωνιά φορτωμένη με τους κραπούς της, το καβαλέτο του καλλιτέχνη, δυο ξύλινες καρέκλες για τους φίλους και επισκέπτες και μόνος ο ήχος του ραδιοφώνου που εναλλάσει όπερα και ειδήσεις από την πολιτική κατάσταση εκείνης της εποχής (1992).

Στο τέλος της ταινίας, η γυναίκα του Lopez η οποία είναι και η ίδια ζωγράφος, τον χρησιμοποιεί για μοντέλο σε έναν δικό της πίνακα ζωγραφικής στήνοντάς τον σε ένα δωμάτιο ξαπλωμένο με ένα κουστούμι πάνω σε ένα κρεβάτι και φωτίζοντάς τον με ένα οικιακό φωτιστικό. Την στιγμή εκείνη το μοντέλο- ζωγράφος-σύζυγος της παραθέτει μια σκέψη του, να κάνουν ένα ταξίδι. "Πού" τον ρωτάει αυτή. Στην Ελλάδα της απαντάει κρατώντας στα χέρια του μια ασπρόμαυρη φωτογραφία δυο ανδρών μπροστά από τον Παρθενώνα..


El sol del membrillo (Dream of Light ) 1992
Director: Victor Erice